Wat zouden mensen willen, als ze vragen om een
bijbelkursus?
Dat kan van alles zijn. Om maar eens een aantal zaken te noemen,
waarin mensen geïnteresseerd kunnen zijn:
A. DE LITERATUUR VAN OUD-ISRAEL
Wat heeft Oud-Israël ons precies nagelaten? Het zgn. Oude
Testament is een bonte verzameling van documenten en geschriften
- ontstaan in uiteenlopende perioden, geschreven door heel
verschillende auteurs, bedoeld voor een heel divers publiek, en -
in tegenstelling tot wat men wel eens denkt - deze geschriften
zijn ook niet alle louter godsdienstig van aard. Een bijbelkursus
zou dus kunnen over de aard, de herkomst en de bedoeling van
bepaalde bijbelboeken, en de wijze waarop ze in deze bundel die
wij bijbel noemen zijn terechtgekomen.
B. DE HISTORICITEIT VAN DE BIJBEL
Is, wat in de bijbel beschreven wordt, ook werkelijk zo gebeurd?
Van sommige verhalen is het wel duidelijk dat er sprake is van
een legende, een mythe of een sprookje. Maar er zijn ook
geschiedenissen waarvan dat niet zo gemakkelijk is vast te
stellen. De laatste jaren is daar veel onderzoek naar gedaan,
ondermeer door archeologen. En dat levert vaak verrassende
inzichten op, bijvoorbeeld als het gaat om de vraag naar de
verhouding tussen de officiële cultus en de godsdienstigheid
in 'familie-verband'.
C. DE WORDINGSGESCHIEDENIS VAN DE BIJBEL
Het is eigenlijk heel wonderlijk dat deze bonte verzameling
geschriften in één boek is terecht gekomen. Wie is
er op het idee gekomen om deze boeken te verzamelen? Welke
criteria hanteerde men hierbij? En wanneer is de bijbel - zoals
wij die kennen - tot stand gekomen?
D. MANIEREN VAN BIJBELLEZEN
Toen de bijbel eenmaal bestond is dit boek uitgegroeid tot het
meest verkochte en meest gelezen boek ter wereld. Ook vandaag de
dag is de bijbel nog steeds het meest gedrukte boek ter wereld.
In talloze talen is het vertaald. De bijbel wordt dan ook veel
gelezen, dus ook geïnterpreteerd. Elke cultuur doet dat op
zijn eigen manier. Hoe dient de bijbel volgens ons te worden
uitgelegd? Welke hulpmiddelen staan ons daarbij ter beschikking?
"Exegese" - bijbeluitleg - is een vak apart: een speciale
wetenschap.
E. THEMATISCH KIJKEN NAAR DE BIJBEL
Je kunt de bijbel ook, juist omdat het zo'n bijzondere collectie
litteratuur is, ook gebruiken voor thematisch onderzoek. Een paar
voorbeelden:
* je zou kunnen kijken naar de godsdienstgeschiedenis van
Oud-Israël. (Cf. Karen Armstrong: 'Het verhaal van
God').
* je zou op zoek kunnen gaan naar het ontstaan van het
antisemitisme (Cf. Peter Thomson: 'Als dit uit de hemel
is...')
* je zou op zoek kunnen gaan naar de betekenis van bepaalde
bijbelse thema's en grondwoorden: bijv.: "heilig", "het woord",
"genade", "vrede", "de weg", "zegenen", enz. (Cf. Miskotte,
bijbels abc).
F. WAT MAAKT EEN VERTALING TOT EEN GOEDE VERTALING?
Er zijn onlangs een paar nieuwe bijbelvertalingen verschenen.
Deze hebben heel wat reacties opgeroepen. Wat zijn de problemen
bij het maken van een vertaling? En hoe worden die zoal opgelost?
G. ANDERE MOGELIJKHEDEN
De Synoptische kwestie
(Toelichting: al heel vroeg in de kerkgeschiedenis vond men het
onhandig dat er vier evangeliën waren. Waarom zou je daarvan
niet één verhaal maken? Dat is dan ook gedaan: al
omstreeks in het jaar 170 maakte Tatianus (een apologeet in
Syrië) een evangeliënharmonie (het Diatessaron). Nog in
1980 is er in Nederland zo'n evangeliënharmonie uitgegeven,
samengesteld en geredigeerd door prof. dr. C.C. de Bruin. Deze
evangeliënharmoniën hebben een grote invloed gehad op
de wijze waarop de evangeliën zijn geïnterpreteerd:
eeuwenlang ging men ervan uit dat het ondenkbaar was dat de
evangeliën elkaar zouden tegenspreken. Het is nog niet zo
lang, dat er voldoende openheid van geest binnen <sommige>
kerken ontstaat om oog te krijgen voor het belang van de
verschillen tussen de vier evangelisten. Wat is karakteristiek
voor Mattheüs, voor Lucas, voor Marcus en voor Johannes?
Waarin verschillen deze evangeliën van elkaar? Hoe kom je de
karakteristieke elementen op het spoor? En wat valt daaruit af te
leiden over het begin van de kerkgeschiedenis?)
Waarheid en verbeelding rond het Nieuwe Testament
Er zijn tal van boeken, die "het niet hebben gehaald": men vond
die niet "goed genoeg" vond om hen in de 'canon' van het Nieuwe
Testament op te nemen. Wat staat er zoal in die boeken
opgetekend? Waarin verschillen deze geschriften van de boeken,
die het wèl in het Nieuwe Testament zijn opgenomen?
Onze bijbelkursussen worden afgestemd op de interesse van de groep, die om zo'n kursus vraagt.
Terug naar de indexpagina
Reactie? Zend een E-mail
©
A.E.J. Kaal, 2004.