DE HEILIGE NICOLAAS





De heilige Nicolaas is geboren in een dorpje Patara, in het huidige Turkije. Later werd hij bisschop van de naburige stad Myra. Hij leefde daar, volgens de traditie, van 270 tot 343. Er is slechts weinig over zijn leven bekend. Het enige waar men het over eens lijkt te zijn is, dat 6 december zijn sterfdag was. Deze datum wordt over de hele wereld aangehouden, met dien verstande dat hier en daar de gewoonte is ontstaan om het feest te vieren op de avond daarvoor, en dat de Oosters ortodoxe kerken, die de Juliaanse kalender hanteren, uitkomen op 16 december. Wat zijn leven betreft: toen hij, ten tijde van Diocletianus, op het concilie van Nicea was zou hij, toen de oude Arius het woord nam, hem in het gezicht geslagen hebben. Als gevolg hiervan werd hij gevangen gezet; zijn bisschopsattributen werden hem afgenomen, maar die werden vervolgens door niemand minder dan door de Moeder Gods en Jezus zelf terugbezorgd. Dit bijzondere verhaal wordt dikwijls op ikonen afgebeeld.

Op ikonen wordt Nicolaas daarom dan ook altijd afgebeeld als een bisschop: hij draagt het met zwarte kruizen bestikte omophorion, en een evangelieboek.

In 1087 werd het gebeente van de heilige Nicolaas uit Patara weggehaald. Het was in die tijd, dat de Islam Turkije veroverde. Zeelieden waren bang dat hierdoor de heilige Nicolaas niet meer zou worden vereerd. Daarom brachten zij zijn gebeente naar Bari. De zeelieden, die dit deden, zouden onderweg een aantal beenderen verloren hebben: deze zijn tot op de dag van vandaag in Antalya te zien.

De heilige Nicolaas staat bekend als een vroom en moedig redder en weldoener. In Rusland wordt hij vereerd als de schutspatroon van zeelieden, bankiers en vele anderen die handel drijven. Tevens is hij schutspatroon van Rusland zelf: niet zonder reden zijn twee Tsaren naar hem vernoemd. Dat hij onder zeelieden wordt vereerd blijkt ondermeer uit het feit dat in de meeste havensteden kerken te vinden zijn, die zijn naam dragen. De stad Amsterdam beschouwt de heilige Nicolaas eveneens als haar schutspatroon.

Bij de herwaardering van de heiligen heeft de R.K. kerk besloten de verering van de heilige Nicolaas niet meer verplicht te stellen (1970): te weinig uit zijn leven zou als vaststaand gelden. In het Oosterse Christendom staat men hier heel anders tegenover: Nicolaas wordt daar gezien als een heilige, voor wie men grote achting heeft. Wie zijn ikoon bekijkt en zich afvraagt - 'wie is dit?' - ziet een gelaat met een hoog voorhoofd, kort haar dat in ronde slagen op het hoofd ligt, en een korte baard die eveneens rond van vorm is. Zijn ogen staan vastberaden, maar niet onvriendelijk. Zijn gelaat nodigt je uit om uit te spreken, wat je problemen zijn. Zo ziet men daar de heilige: als een betrouwbare, welwillende, oude wijze man die altijd bereid is om te helpen en die in staat is om zelfs het onmogelijke op te lossen: een ware wonderdoener! Wat zou jij hem willen voorleggen?


Naar de volgende pagina

Terug naar het begin van de ikonengalerij

Reactie? Zend een E-mail

© Kerkwinkel Koinonia, 2014.