AANWIJZINGEN VOOR BIJBELUITLEG

Wat is er nodig voor bijbeluitleg: vooral deskundigheid, ontvankelijkheid, levenservaring, historisch besef en een zekere doelgerichtheid.

DESKUNDIGHEID

Om een tekst te kunnen "plaatsen" is het nodig om te beschikken over enige kennis van de geschiedenis. Aan een uitleg gaan een aantal vragen vooraf:

Om een tekst te kunnen begrijpen kan het soms nodig om de grondtekst te kunnen "lezen": elke vertaling is al een interpretatie. Vandaar dat het in sommige gevallen belangrijk kan zijn om te kunnen nagaan hoe de tekst oorspronkelijk luidde.

ONTVANKELIJKHEID

Bij het uitleggen van bijbelteksten zullen we behalve over deskundigheid ook moeten beschikken over de juiste instelling; we zullen "leerling" moeten worden, en de bereidheid moeten hebben om ons door de tekst te laten aanspreken. Dit vraagt om een zekere ontvankelijkheid. Wat spreekt ons nog aan? En wat staat toch wel erg ver van ons af? Het is dikwijls verleidelijk om het onszelf gemakkelijk te maken door datgene in een tekst te negeren, wat ons niet aanstaat.

LEVENSERVARING

Onder elke tekst gaat een zekere dynamiek schuil: de auteur van een tekst heeft ook zelf te maken gehad met spanningsvelden tussen datgene, dat hem werd "aangezegd" en de roerselen van de eigen ziel. Het is bij de uitleg van bijbelteksten van belang om te proberen om deze onderliggende dynamiek op te sporen. De verhalen, die mensen vertellen, zijn immers dikwijls de uitdrukking van het creatieve proces, dat ontspringt uit zo'n spanningsveld? Juist deze dynamiek kan vaak verhelderen wat een schrijver heeft geïnspireerd.

HISTORISCH BESEF

Bij het uitleggen van de oude teksten zullen we erop bedacht moeten zijn dat ons wereldbeeld wezenlijk verschilt van dat van de bijbelschrijvers. Met name als het gaat om de beelden van God en mens. Wij zijn gesaeculariseerde mensen: de gesaeculariseerde mens kan God niet meer zien als een oorzaak naast alle "binnenwereldse" oorzaken, die onze geschiedenis beïnvloeden. Voor de schrijvers van bijbelboeken lag dit anders. Maar deze veranderingen van wereldbeeld betekenen niet, dat de dynamiek, waarover hierboven werd gesproken, ook is veranderd. Alleen wat we "God" noemen - en met name de voorstellingen die we ons daarbij maken - zijn veranderd. Zo ontkennen wij waarschijnlijk de invloed van God op onze geschiedenis niet, maar we verwijzen met dit woord wel naar een onpeilbaar diep mysterie dat verborgen ligt binnen deze werkelijkheid. Voor de uitleg van bijbelteksten betekent dit, dat we bedachtzaam zullen moeten omgaan met het gebruik van het woord God; en dat we op zoek zullen moeten gaan naar eigentijdse geloofstaal, die past bij ons wereld- en mensbeeld, en die geschikt is om onze religieze ervaringen te communiceren.

DOELGERICHTHEID

Het uitleggen van bijbelteksten is een zoekende beweging: het gaat daarbij niet om het vinden van absolute, voor alle mensen geldige, waarheden; maar om de verheldering van het persoonlijke geloof en het vinden van eigen antwoorden op vragen zoals:

Hoe gek het ook klinkt: bij het uitleggen van de bijbel kan het helpen om je eerst maar eens bewust te worden van de meest wezenlijke vragen, waarop je onder de gegeven omstandigheden, een antwoord zoekt.

Naar de volgende pagina

Terug naar de indexpagina

Reactie? Zend een E-mailLast updated 17.4.2006